بتن ریزی چیست و چگونه انجام میشود؟بتن ریزی یکی از عملیات های مهم و پر چالش در ساخت یک ساختمان می باشد .بتن خود ترکیب مواد سیمان، آب ،سنگدانه ها و گاهی اوقات مواد افزودنی به نسبت های لازم می باشد و به دلیل استحکام و دوام بالا مورد استفاده قرار می گیرد. به فرایند اختلاط و ریختن بتن در محل های مورد نظر در ساخت ساختمان بتن ریزی گفته می شود. تمامی مراحل بتن ریزی باید به بهترین نحو انجام شوند. زیرا کیفیت بتن ریزی و اجرای صحیح و اصولی آن در میزان استحکام و مقاومت سازه تاثیر زیادی دارد .
بتن همانند آهن آلات در ساخت مهمترین قسمت های یک سازه همچون فونداسیون ،ستون و سقف مورد استفاده قرار می گیرد .البته قیمت بتن با قیمت آهن آلات قابل قیاس نیست .در ادامه این مقاله از آهن جم به تعریف بتن ریزی، مراحل آن و تجهیزات لازم برای اجرای آن می پردازیم با ما همراه باشید.
دسترسی سریع به محتوای مقاله
بتن ریزی به فرایند ریختن بتن در محل اجرای فونداسیون ،سقف و در قالب های مخصوص گفته میشود.اصولاً بتن ریزی درون قالب ها صورت می‌گیرد و پس از سفت شدن بتن قالب ها جدا می شوند .فرایند بتن ریزی با توجه به اقلیم و شرایط آب و هوایی متفاوت میباشد. بتن ترکیب سیمان یا سنگدانه با آب میباشد. برای ایجاد بتن وجود این سه جز بسیار حیاتی است و بدون این سه مورد نمی توان بتن را ایجاد کرد.
بتن ریزی از پیچیده ترین مراحل ساخت فونداسیون ،ستون ها و انواع سقف ها می باشد. برای پیاده سازی مراحل بتن ریزی باید تجربه کافی داشته باشید و تمامی مراحل را با کیفیت بالا و طبق اصول اجرا نمایید. زیرا استاندارد بتن ریزی ساختمان احداث شده را در مقابل زلزله و سایر فشارهای خارجی محافظت می کند.به گفته مکتب خانه:
بتن‌آرمه یا بتن مسلح پرکاربردترین عنصر در ساخت ساختمان‌ها، تونل‌های برق‌آبی، سازه‌های شناور، زهکشی‌ها، پل‌ها، سازه‌های صنعتی و هیدرولیکی و… است؛ به‌طورکلی بتن از ترکیب شن و ماسه، سیمان، آب و مواد افزودنی ساخته شده است که پس از سفت شدن قابلیت شکل‌دهی پیدا میکند که نوعی از مصالح با مقاومت و دوام بالا است.
فایل صوتی این مطلب
| ویژگی | توضیحات |
|---|---|
| مراحل بتن‌ریزی | ۱. آماده‌سازی سطح، ۲. قالب‌بندی، ۳. مخلوط کردن بتن، ۴. حمل و انتقال، ۵. ریختن بتن، ۶. ویبره و تسطیح، ۷. عمل‌آوری (کیورینگ) |
| نوع بتن | بتن معمولی، بتن مسلح، بتن پیش‌تنیده، بتن زودگیر، بتن دیرگیر، بتن سبک، بتن خودتراکم |
| مقاومت فشاری | ۲۵ تا ۵۰ مگاپاسکال (در بتن‌های استاندارد معمولی) |
| زمان گیرش اولیه | ۲ تا ۴ ساعت بسته به نوع سیمان و شرایط محیطی |
| زمان گیرش نهایی | ۱۰ تا ۱۲ ساعت در شرایط عادی |
| شرایط آب و هوایی | در هوای گرم نیاز به سردکردن بتن، در هوای سرد استفاده از ضدیخ بتن یا پوشاندن سازه |
| افزودنی‌های بتن | روان‌کننده‌ها، ضدیخ‌ها، شتاب‌دهنده‌های گیرش، تأخیرکننده‌های گیرش، فوق‌روان‌کننده‌ها |
| زمان عمل‌آوری (کیورینگ) | بین ۷ تا ۲۸ روز بسته به نوع بتن و شرایط محیطی |
| روشهای عمل‌آوری | استفاده از آب، پلاستیک، پوشش‌های مرطوب، کیورینگ شیمیایی |
| ضخامت لایه‌های بتن | ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر برای ریختن بتن به صورت مرحله‌ای و جلوگیری از ایجاد ترک |
از مراحل مهم در ساخت اسکلت بتنی یک ساختمان بتن ریزی میباشد.هزینه بتن ریزی بخشی از هزینه های اجرای اسکلت است . هر متر مکعب بتن قیمت مشخصی دارد و سایر هزینه ها همچون هزینه پمپ و غیره نیز اضافه میشود .در مقاله هزینه اجرای اسکلت بتنی میتوانید ریز هزینه ها را مطالعه کنید.
بتن ترکیب آب ،سنگدانه ،سیمان پرتلند و مواد افزودنی می باشد که در انواع اشکال و سازه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از بتن به ۶۵۰۰ هزار سال قبل از میلاد بر می‌گردد. بسیاری از بناهای باستانی از هزاران سال پیش وجود دارند که همچنان پابرجا هستند و از بتن در آنها استفاده شده است. سیمان در بتن به عنوان یک عامل اتصال دهنده میان آب و سنگدانه عمل می کند.
آب برای واکنش شیمیایی با سیمان نیاز است. هر چه نسبت آب به سیمان کمتر باشد بتن قوی تر است .یعنی استحکام بیشتر و نفوذ پذیری کمتری دارد. سنگدانه ها در بتن شن و ماسه هستند. بتن نیز بر اساس ویژگی ها و کاربرد هایش انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
بتن الیافی : در مخلوط بتن الیافی از الیاف استفاده شده است. الیافی که در بین بتن استفاده می شوند الیاف فولاد، شیشه، سلولزی و پلی استر می باشند. مزایای الیاف در بتن بسیار زیاد است و باعث کاهش مصرف یا حذف میلگرد میشود .بتن الیاف دوام و مقاومت بالا در برابر انبساط و انقباض دارد.
بتن پلیمری: در بتن پلیمری از چسب پلیمر به جای سیمان برای چسباندن سنگدانه ها استفاده می شود. این بتن مزیت هایی همچون پخت سریع، مقاومت کششی و فشاری خوب، وزن سبک و چسبندگی خوب دارد. این بتن دوام و تخلخل کمتری نسبت به بتن معمولی دارد.
بتن خود متراکم: یکی از انواع بتن مدرن می باشد که تحت وزن خود جریان داشته و برای انجام تراکم نیازی به لرزش خارجی ندارد .معمولاً از این نوع بتن در ساخت سازه هایی استفاده می شود که استفاده از ویبراتور سخت است. از ویژگی های این بتن کیفیت و استحکام و دوام و سرعت گیرش بالا این بتن می باشد.
بتن اکسپوز:این بتن نوعی از محبوبترین بتن های تزیینی می باشد و بیشتر در نمای ساختمان و ساخت سازه هایی همچون صندلی در مکان های عمومی، پارک ها ،استخر ها و بناهای آبی همچون فواره ها کاربرد دارد. این نوع بتن بافت های متفاوتی از جمله بافت زبر و شنی، چوبی و پارچه ای دارد.
بهترین قیمت میلگرد و قیمت تیرآهن را از فروشگاه اینترنتی آهن جم دریافت کنید.
بتن ریزی طی چند مرحله از جمله آماده سازی و قالب بندی، اختلاط بتن، انتقال آن به محل، ریختن بتن ،تراکم دهی، پرداخت و عمل آوری انجام می شود که در ادامه هر کدام از مراحل توضیح داده می شوند.
مرحله قالب بندی در بتن ریزی یعنی سرهم کردن و آماده سازی قالب ها برای ریختن بتن .قالب بندی و آماده سازی محل بتن ریزی اولین مرحله این فرآیند می باشد. قالب های بتن از مواد مختلفی نظیر فولاد، پارچه، الیاف پلیمری تقویت شده ،چوب و مواد کامپوزیت ساخته می شوند. هر یک از اعضای سازه ای مانند فونداسیون، ستون، تیر و دال قالب های مختص به خود را دارند.
در صورتی که قالب بندی به درستی انجام نشده باشد مراحل بعدی بتن ریزی با مشکل مواجه می شوند. قبل از قالب بندی در محل‌هایی که برای ریختن بتن در نظر گرفته شده است میلگرد های به هم تنیده شده طی فرایند آرماتور بندی قرار گرفته اند و بتن روی آنها ریخته میشود . قالب ها باید بر اساس طرح و نقشه سازه نصب شوند و تراز بودن سطوح باید بررسی گردد .
اختلاط بتن یعنی مواد اولیه آن از جمله آب، سنگدانه و سیمان به میزان متناسب با یکدیگر ترکیب می‌شوند و ملات تشکیل می شود. در این فرآیند تمامی سنگدانه ها توسط خمیر سیمانی پوشانده می شوند. برای اختلاط و ساخت بتن در سازه های کوچک یا برای بتن مگر از میکسر در محل پروژه استفاده می شود .
اما برای پروژه‌های بزرگ مقدار بتن برآورد شده از شرکت های بتن سازی خریده و کامیون های حمل بتن آنرا به محل پروژه می آورند .در اختلاط بتن ترکیب یکنواخت و همگن تمام مواد امری مهم میباشد .سطح تمامی سنگدانه ها باید توسط خمیر سیمانی پوشانده شود و جدا شدگی و آب انداختن در بین بتن مشاهده نشود .
انتقال بتن به محل پروژه نیز امری مهم می باشد. در پروژه های کوچک بتن در محل ساختمان به صورت دستی یا با میکسر های کوچک تهیه شده و به نقاط مختلف ساختمان منتقل می گردد. اما در پروژه‌های بزرگ انتقال بتن توسط تجهیزات مناسب از جمله کامیون های حمل بتن به محل ساختمان منتقل می شود. در زمان انتقال بتن باید از مخلوط کن استفاده شود تا از جدا شدن، از بین رفتن مصالح و از دست دادن حالت خمیری بنن جلوگیری شود.
پس از طی این مراحل بتن توسط تجهیزات مناسب به درون قالب ها ریخته میشود .این فرایند نیازمند نظارت، کنترل مناسب و سرعت عمل می باشد. پارامترهای زیادی بر کیفیت بتن ریزی تاثیر گذارند.
پیشنهاد مطالعه : وزن میلگرد
یکی دیگر از مراحل بتن ریزی ایجاد تراکم در بتن می باشد .این کار به کمک دستگاه های ویبراتور و ایجاد ارتعاش انجام میشود. انجام این کار تحکیم مناسب بتن و کاهش تعداد حباب های موجود درون بتن را در پی خواهد داشت .حباب های هوا یکپارچگی ساختار بتن را کاهش می دهند. استفاده صحیح از ویبراتور نیاز به مهارت و تجربه دارد.
این فرآیند به منظور تراز کردن سطح بتن پس از مرحله تراکم و ایجاد ارتعاش انجام می شود. پرداخت مقاومت بتن را در برابر سایش افزایش می دهد و نفوذ پذیری آن را کاهش میدهد. پرداخت بتن طی مراحل شمشه کاری،تی کشی ماله کشی و پرداخت نهایی انجام می شود.
در شمشه کاری پستی و بلندی های سطح بتن تا ارتفاع مشخصی تراز می شوند .با تی کشی لبه های باقی مانده از مرحله قبل از بین رفته و منافذ سطحی پر می شوند. با ماله کشی سنگدانه ها به درون بتن فرو رفته و ناهمواری های سطح کمتر می شود.
عمل آوری بتن یا اصطلاحاً کیورینگ از آخرین مراحل بتن ریزی می باشد .در این فرایند با کنترل رطوبت و دما در طی واکنش هیدراتاسیون زمینه دستیابی به خواص مکانیکی موردنظر در بتن فراهم می شود. این فرایند در نفوذپذیری، ترک خوردگی، دوام و مقاومت نهایی بتن تاثیر زیادی دارد. از روش های عمل آوری عبارتند از آب دادن به بتن بعد از بتن ریزی، ایجاد پوشش مرطوب بر سطح آن ،نگهداری قالب بندی، روش غشایی، روش صفحه ای، جذب گرما ، روش الکتریکی، روش مادون قرمز و روش طبیعی .
روش های عمل آوری به دو دسته آبرسانی و عایق بندی تقسیم می شوند. در روشهای آبرسانی مرتباً باید سطح بتن در تماس با آب باشد. در روشهای عایقی از صفحات مخصوص ،قالب ها و مواد شیمیایی غشایی استفاده میشود تا رطوبت در بتن با جلوگیری از تبخیر آب حفظ شود. بتن ریزی در هوای سرد نیز شرایط عمل اوری متفاوتی دارد.
بتن ریزی یکی از فرایندهای حساس و مهم در ساخت ساختمان می باشد و باید نکات و مراحل آن به خوبی انجام شود.
تا حد ممکن بهتر است که محل ساخت بتن و محل بتن ریزی به یکدیگر نزدیک باشند. زیرا هنگام اجرای بتن ریزی ملات باید حالت خمیری داشته باشد تا به فضای بین میلگردها نفوذ کرده و آنها را بپوشاند.
استفاده از ویبراتور در بتن ریزی نیز باید با دقت انجام شود .در صورتی که خود بتن متراکم باشد نیازی به استفاده از ویبراتور نیست.
ایجاد لرزش در بتن باید حدود یک دقیقه باشد و در همان یک دقیقه کل بتن در قسمتهای مختلف پخش شود. در صورتی که ایجاد لرزش در بتن بیش از حد لازم انجام شود باعث میشود دانه های کوچک به سطح و دانه های بزرگ به کف بروند.
به هیچ وجه نباید از بتن باقیمانده در پروژه های قبلی استفاده کرد.
عملیات بتن ریزی به هیچ وجه نباید قطع شود. زیرا با گذشت زمان بتن سفت میشود و اگر ملات تازه روی آن گذاشته شود بی کیفیت خواهد بود و اتصال لایه ها به خوبی انجام نمیشود.
بتن .ریزی هر قسمت از ساختمان مثل سقف،فونداسیون،یا ستون باید در مراحل جداگانه ای انجام شود.زیرا پس از بتن ریزی هر قسمت نیاز است چند روزی زمان بگذرد تا بتن به استحکام کافی برسد و قالب ها باز شوند ،سپس شرایط برای اجرای قسمت بعدی مهیا میشود.
مثلا فاصله زمانی بتن ریزی سقف و ستون ۷ روز است و وقتی بتن ریزی ستون انجام میشود باید حداقل ۷ روز زمان داد زیرا بتن پس از ۷ روز به ۷۰ درصد مقاومت اولیه خودش می‌رسد. سپس میتوان اجرای سقف از جمله آرماتور بندی و قالب بندی را شروع کرد.
گاهی اوقات هم بتن ریزی ستون در دو مرحله انجام میشود که علت آن ارتفاع زیاد ستون است.در این حالت باید بتن ریزی ستون تا ارتفاع ۱.۲ متر انجام شود و نیم متر به نیم متر داخل بتن به مدت ۵ ثانیه ویبره قرار بگیرد. ویبره هم باید بلافاصله اجرا گردد و پس از اینکه بتن اولیه محکم شد بتن ریزی قسمت بعدی انجام شود .چند مرحله ای بودن بتن ریزی ستون زمان بیشتری می طلبد.
فاصله زمانی بتن‌ریزی قسمتهای مختلف ساختمان
| قسمت ساختمان | فاصله زمانی پیشنهادی | توضیحات |
|---|---|---|
| فونداسیون تا ستون | ۷ تا ۱۴ روز | بعد از عمل‌آوری اولیه فونداسیون و رسیدن به ۷۰٪ مقاومت نهایی. |
| ستون تا تیر و سقف | ۷ تا ۱۴ روز | پس از اطمینان از مقاومت بتن ستون‌ها. |
| سقف تا دیوارها | ۷ تا ۱۰ روز | پس از عمل‌آوری سقف و اطمینان از استحکام سازه‌ای. |
| دیوار تا سقف بالاتر | ۷ تا ۱۰ روز | باید مقاومت کافی دیوارها برای تحمل بار سقف وجود داشته باشد. |
| بتن‌ریزی طبقات بالاتر | ۱۴ تا ۲۸ روز | بستگی به شرایط بارگذاری و استحکام طبقات زیرین. |
| راه‌پله‌ها و رمپ‌ها | ۳ تا ۷ روز | این قسمت‌ها معمولاً بار زیادی ندارند و زودتر آماده می‌شوند. |
| پیاده‌رو و محوطه | ۷ تا ۱۴ روز | به مقاومت کافی سطحی برای بارهای سبک نیاز دارد. |
فاصله زمانی بین بتن ریزی قسمت های مختلف ساختمان از مراحل حساس است که باید با توجه به شرایط فنی و محیطی تعیین شود. این فاصله زمانی به نوع بتن ،شرایط آب و هوا ،دمای هوا و .. بستگی دارد .
عمل آوری یا کیورینگ بتن بین ۷ تا ۲۸ روز طول میکشد .پس از هر بتن ریزی باید زمان عمل آوری سپری شود تا سازه بتنی مورد نظر مقاومت لازم برای تحمل بارهای وارده را پیدا کند .در شرایط استاندارد بتن پس از ۷ روز به ۷۰ درصد مقاومت نهایی خود می‌رسد. بهتر است فاصله زمانی بین بتن ریزی فونداسیون و ستون حداقل ۷ روز و حداکثر ۱۴ روز باشد .
فاصله زمانی بین دو سقف به شرایط کار و متراژ پروژه بستگی دارد.بعد از بتن ریزی سقف اول باید بین ۷ تا ۱۰ روز زمان عمل آوری بتن سپری شود ،سپس ستون ها اجرا شوند .بعد از آن نیز زمانی برای تیرچه گذاری و قالب بندی سقف نیاز است که کاملا به نوع سقف و متراژ بستگی دارد .
مرحله بعد از بتن ریزی به فونداسیون به شرح زیر است :
سخن پایانی
بتن ریزی از مراحل مهم در ساخت اسکلت بتنی میباشد.بتن ریزی باید با مهارت و دقت و داشتن سرعت عمل اجرا گردد.علاوه بر آن مراحل به درستی انجام شود و از بتن و مصالح با کیفیت استفاده شود.در سازه های اسکلت بتنی تحمل فشارهای وارده به اعضای سازه را ترکیب بتن مسلح تحمل میکند.مقاوم بودن این بتن به انجام اصولی و با کیفیت بتن ریزی بستگی دارد .در این مقاله به طور کامل مراحل بتن ریزی و عمل آوری آن،نکات مهم و شرایط مناسب را بیان کردیم.امیدواریم که با مطالعه این مقاله به پاسخ سوالات خود رسیده باشید.سوالات و نظرات خود را با در قسمت دیدگاه به اشتراک بگذارید.
مقاله از آهن جم _ahanjam.com
سوالات متداول
به فرایند ریختن بتن در محل اجرای فونداسیون ،سقف و در قالب های مخصوص بتن ریزی گفته میشود.
هر یک از مراحل بتن ریزی، نیازمند تجهیزات مخصوصی نظیر میکسر، انتقال دهنده (پمپ، شوت، لوله)، ویبراتور و ابزار پرداخت (ماله و شمشه) میباشد.
انواع بتن ریزی شامل بتن ریزی با ماله پروانه ای، ماله دستی، بتن ریزی با پمپ زمینی، پمپ هوایی و … می باشد.
نظرات
سوال یا نظر شما
شما میتوانید نظر یا سوال خود را برای کامنت کنید.
