از بین بردن زنگ زدگی زیاد یکی از دغدغه های کار با فلزات میباشد.مقاطع فولادی از جنس آهن و بسیاری از فلزات دیگر که در ترکیب خود آهن دارند سال های زیادی است که به علت کاربرد های فراوان مورد توجه قرارگرفته اند .اما زنگ زدگی آهن و دیگر فلزات و پوسیدگی از مشکلات اساسی است که به وجود می آید.در صورتی که پوشش ضعیفی بر سطح آهن قرار گیرد یا پوششی نداشته باشد و در معرض رطوبت قرار بگیرد دچار زنگ زدگی می شود .
شاید برای شما هم پیش آمده که با زنگ زدگی رو به رو شده باشید .آهن با آب و اکسیژن واکنش شیمایی می دهد و زنگ آهن که به رنگ قرمز ،قهوه ای و نارنجی است بر سطح آن ایجاد می شود .قیمت آهن های پوسیده و زنگ زده بسیار کمتر از قطعات نو میباشد.از شما دعوت می کنم تا انتهای مقاله همراه ما باشید تا با راهکار های اصولی و خانگی برای از بین بردن زنگ زدگی زیاد آهن و دیگر فلزات و روش های جلوگیری از آن آشنا شوید .
وقتی قطعه فلزی دچار زنگ زدگی میشود ظاهر زشت و پوسیده پیدا میکند و اکسید های فلز به صورت پوسته از آن جدا میشود .علاوه بر آن در صورتی که از پوسیدگی آن جلوگیری نشود زنگ زدگی تا حدی ادامه پیدا میکند که قطعه فلزی ای بین برود و قابل استفاده نباشد.به همین دلیل باید به محض مشاهده زنگ زدگی آن را برطرف کرد و شرایط محیطی فلز را تغییر داد تا مجددا دچار زنگ زدگی نشود.
روش های از بین بردن زنگ زدگی
زنگ زدگی یعنی لایه اکسید آهن که به رنگ نارنجی یا قهوه ای است بر سطح قطعه فلزی ایجاد شود .زمانی که قطعه فلز در مجاورت رطوبت باشد بین عناصر آهن با آب و اکسیژن واکنش شیمیایی اتفاق می افتد و زنگ زدگی آهن بوجود می آید .وقتی که اکسید آهن از سطح روی فلز جدا می شود مولکول های جدید آهن قابل مشاهده هستند .
سپس در صورتی که فلز همچنان در محیط و شرایط قبلی بماند زنگ زدگی در نواحی بزرگ تری ایجاد می شود .در این صورت ممکن است کل ساختار فلز ازهم متلاشی شود .زنگ زدگی علاوه بر اینکه باعث تغییر رنگ فلز می شود باعث پوسته پوسته شدن فلز و درنهایت ضعف و خوردگی آن می شود .
زنگ زدگی باعث می شود که فلزات به مرور زمان تخریب و همین طور زیبایی ظاهری آن فلز هم از بین برود .وقتی فلزی زنگ می زند روی آن لایه ای قهوه ای یا نارنجی رنگی ایجاد می شود .رطوبت هوا،تماس با آب ،قرار گرفتن فلز درآبی شور و گالونیزه نامناسب موجب زنگ زدگی آن می شود .ما در این مقاله می خواهیم به روش های خانگی و صنعتی از بین بردن زنگ زدگی فلزات بپردازیم .از شما دعوت می شود که ما را تا انتهای مقاله همراهی کنید .
فلزاتی که در عناصر تشکیل دهنده آنها آهن است دچار زنگ زدگی و خوردگی می شوند .فلزات آهن شامل فولاد کربن (۱۰۱۸،۱۴،۱۲) فولاد آلیاژی (۴۱۳۰) و فولاد ضد زنگ می باشند .وقتی اکسیژن موجود در آب با آهن ترکیب می شود اکسید ساخته می شود و در واقع آهن زنگ می زند .از بین بردن زنگ زدگی روش هایی دارد اما برای این که از زنگ زدگی فلزات جلوگیری شود باید راهکار هایی را مورد استفاده قرار داد .
تعمیرات منظم و نگهداری از آن
زنگ زدگی سریع انتشار می یابد به همین دلیل باید به محض اینکه آن را مشاهده کردید آن محل را خراشیده و با آب گرم و صابون شسته شود .و از یک پوشش حفاظتی برای جلوگیری از زنگ زدگی مجدد استفاده شود .پوشش محافظ می تواند یک لایه زنگ هم باشد یا اینکه فلز را از محیط نامناسب و مرطوب خارج کنیم .
کم کردن خراش ها
وقتی فلز آهن یا آلیاژ آن خراش یا ترکی بر می دارد آب را درون خود نگه می دارد یا اینکه اگر پوششی داشته باشد پوشش در قسمت خراش از بین می رود. همین امر باعث می شود که زنگ زدگی ایجاد شود .فولاد نورد سرد نسبت به نورد گرم مقابل خوردگی مقاومت بیشتری از خود دارد .دلیل این موضوع این است که نورد سرد سطح بدون درزی دارد که آب درون آن نفوذ پیدا نمی کند .هر زمان در سطح فلز آهن خراش یا درزی پیدا کردید حتماً آن را بر طرف کنید .
استفاده از آلیاژ ضد زنگ
آلیاژهای فولادی حاوی ضد زنگ می باشند .فولاد های ضد زنگ از درصد های بالایی کروم واکنش پذیر تشکیل شده اند .کروم از آهن واکنس پذیر تر است به همین دلیل کروم که در آلیاژ آهنی است سریع اکسید می شود و یک لایه محافظتی از اکسید کروم بر روی سطح فلز ایجاد می کند و مانع رسیدن اکسیژن به فلز زیرین می شود . به گفته فرادرس :
فولاد ضدزنگ، لایه‌ای از کروم (III) اکسید ایجاد میکند تا عمل «غیرفعال‌سازی» (Passivation) را انجام دهد. چنین رفتاری در منیزیم، تیتانیوم، روی، اکسیدهای روی، آلومینیوم، پلی‌آنیلین و سایر پلیمرهای دیگر دیده میشود. در طراحی محصولات و موادی که دچار زنگ زدگی می‌شوند باید بدترین شرایط را در نظر گرفت چراکه این مواد حتی در شرایط ایده‌آل، به زنگ زدن خود ادامه می‌دهند.
خشک نگه داشتن فلزات
وقتی فلزات را تا حد امکان خشک نگه دارید و از رسیدن رطوبت به آنها جلوگیری کنید مانع از زنگ زدگی آنها می شوید .در مکان هایی که رطوبت دارد مثل زیرزمین ها و گاراژها رطوبت گیر نصب می شود .به طور کلی برای محافظت فلزات و جلوگیری از زنگ زدگی فلزات بهتر است که در محیط مرطوب و خیس نگهداری نشوند .
به کار بردن پوشش حفاظتی
بعضی اجسام فلزی که درتماس با آب قرار می گیرند مثل ساعت را در محلولی آبی رنگی از آب ،نیترات ،هیدروکسید سدیم ،پتاسیم فرو می برند سپس بر سطح آنها یک لایه محافظ تشکیل شده و مقاومت آن در برابر خوردگی افزایش پیدا می کند.محصولات جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی مثل اسپری های آئروسل یا دستمال پارچه ای از اجسام فلزی ابزار ،وسایل فلزی در فضای باز ،وسیله نقلیه و قطعه های بزرگ فلز در برابر زنگ زدگی حفاظت می کند .
از مهم ترین پوشش های محافظ پوشش گالوانیزه است که بر سطح انواع آهن الات قرار می گیرد .قیمت ورق گالوانیزه یا هر مقطعی با پوشش گالوانیزه بالاتر میرود زیرا هزینه گالوانیزاسیون به آن اضافه میشود .برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله ورق گالوانیزه چیست را مطالعه کنید.
پوشش محافظ گالوانیزه
پوشش از جنس روی که برای حفاظت از فولاد در لایه های زیرین به کارمی رود گالوانیزه کردن نام دارد و برای سال های زیادی از فلز محافظت می کند .در فرایند گالوانیزه کردن قطعه ، سطح آن با روی مایع پوشانده می شود .گالوانیزه کردن به سه روش متفاوت از فولاد و آهن حفاظت می کند .
برای از بین بردن زنگ زدگی فلزات به غیر از راهکار های صنعتی روش های دیگری هم وجود دارد که برای زنگ زدگی موارد کوچک و جزیی کاربرد دارند .برای از بین بردن زنگ زدگی کوچک می توان از راهکارهای خانگی که مواد آن ها هم در دسترس می باشد استفاده کرد .در ادامه به مهم ترین و پرکاربردترین آنها اشاره خواهیم کرد .ما را تا انتهای مقاله همراهی کنید .
جوش شیرین
جوش شیرین ذرات زنگ زدگی را حل کرده و خاصیت سایندگی دارد .ابتدا باید جوش شیرین را با آب مخلوط کرد تا به صورت خمیر در بیاید .بعد آن را روی سطح زنگ زده قرار می دهیم تا زنگ زدگی از بین رود .می توانید زمانی که جوش شیرین را روی فلز ریختید سطح را با برس ،مسواک یا برس سیمی سایش دهید تا زنگ زدایی سریع تر انجام شود .
سرکه
برای از بین بردن زنگ زدگی با سرکه ، در سرکه استیک اسید وجود دارد که با زنگ آهن واکنش شیمایی می دهد. همین امر باعث می شود زنگ زدگی از بین رود .ابتدا باید قطعه زنگ زده را برای چند ساعت درون ظرف سرکه سفید قرار دهید و با یک مسواک به سطح مورد نظر بکشید. سپس سرکه و سایش همزمان شما موجب برطرف شدن زنگ زدگی ها می شود .
نمک و آبلیمو
آبلیمو همچون سرکه خاصیت اسیدی دارد و در پاك كردن زنگ زدگي فلز مفید است .نمک نیز خاصیت سایندگی دارد .ترکیب ابلیمو و نمک را روی سطح فلز پوسیده قرار دهید و سطح مورد نظر را با برس سیمی یا مسواک سایش دهید .در نهایت پوسیدگی و زنگ زدگی رفع می شود .
از راهکارهای متفاوتی برای از بین بردن زنگ زدگی آهن استفاده می شود که هر کدام در شرایط خاصی استفاده می شوند .برای از بین بردن زنگ زدگی آهن از روش های شات بلاست ،سندبلاست ، واتر جت ،لیزر زنی، الکترولیز و اسیدشویی می باشند که قصد داریم در ادامه مقاله به توضیح آنها بپردازیم .
یکی از روش های محبوب و پرکاربرد برای از بین بردن زنگ زدگی روش سندبلاست می باشد .سندبلاست از روش های ساب پاشی می باشد که با آن آلودگی سطحی و زنگ زدگی فلزات را بر طرف می کنند .در فرآیند ساب پاشی، فلز مورد نظر را ساینده های طبیعی با فشار بالای هوا تمیز می کند .
سندبلاست یا شن پاشی با پرتاب شن و ماسه از راه جریان فشرده هوا به سمت فلز انجام می شود .نیروی محرکی که باعث پرتاب شدن شن و ماسه می شود جریان فشرده هوا است .از روش سند بلاست هم برای تمیز کردن سطوح از زنگ زدگی و هم برای تمیز کردن سطوح از گرد وغبار و گریس استفاده می شود .باید اضافه کرد که از روش سندبلاست برای تمیز کاری قبل رنگ آمیزی هم استفاده می شود .
در روش سندبلاست از موادی مثل سیلیس و اکسید فلز برای رفع زنگ زدگی سطوح استفاده می شود .دراین روش میزان سایش لایه سطحی که تیمز می شود با فشار هوا و اندازه مواد سایشی کنترل می گردد .تنها روشی که از هیچ گونه مواد شیمایی در آن استفاده نمی شود و می توان برای مکان های که دسترسی به آنها سخت است انجام داد روش سندبلاست می باشد .
روش سند بلاست بیش از صد سال است که برای تمیز کردن سطوح استفاده می شود و کاربرد ها ومزایا زیادی دارد اما معایبی همیچون پارگی سطح در حین تمیز کاری ،انتشار ذرات ساینده در موقع تمیز کاری در فضا و استنشاق آنها که برای سلامتی مضر هستند وجود دارد .این روش باید برای سطوحی که سختی بالایی دارند مورد استفاده قرار گیرد و اصلا برای سطوح نرم توصیه نمی شود .
یکی دیگر از روش های زنگ زدایی روش شات بلاست است که نحوه کار آن شبیه به سند بلاست می باشد. با این تفاوت که مواد ساینده با هم متفاوت هستند .در روش شات بلاست به جای استفاده از شن و ماسه از ساچمه فلزی استفاده می کنند .
روش شات بلاست مزایایی دارد به طور مثال از آن می توان برای افزایش سختی سطح مورد نظر ، ایجاد کردن سطحی صاف و هموار و همین طور تمیز کاری سطح اشاره کرد .روش شات بلاست برای قطعه های کوچک استفاده نمی شود بخاطر اینکه فشار زیاد و شدت بالای ساب پاشی موجب تغییر شکل فلز مورد نظر می شود و تنها برای قطعات بزرگ قابل استفاده می باشد
در روش واتر جت همان گونه که از نامش مشخص است از آب با فشار بسیار زیاد استفاده می کنند .در روش واتر جت یک نازل فشار قوی وجود دارد که آب را به انرژی جنبشی و مکانیکی تبدیل کرده و این فشار باعث از بین رفتن لایه اکسید سطح فلز آهن شده است .واتر جت ها از پمپ فشار قوی ،شیلنگ فشار قوی ،گان اسپری با فشار زیاد ،فیلتر و پمپ بوستر تشکیل شده اند .
هنگام کار با واتر جت باید فشار آب را با پمپ فشار قوی سه برابر کرد .فشار آب بعد از اینکه از فیلتر ها عبور می کند و به نازل دستگاه میرسد ۲۵۰۰ بار افزایش داده شده است و آماده پرتاب می شود .روش واتر جت مزیتی که نسبت به روش های دیگر دارد که روی سطح مورد نظر آلودگی ایجاد نمی کند .باید حتماً در این روش دبی جریان آب و میزان فشار آن برای عملکرد بهتر واترجت وکنترل و بررسی دقیق شود و همین طور به نیروی متخصص برای اجرای این روش نیاز است .
نظرات
سوال یا نظر شما
شما میتوانید نظر یا سوال خود را برای کامنت کنید.
