انواع شمش فولادی مثل شمش های اسلب ،بیلت و بلوم از مهم ترین فرآورده های میانی هستند .برای تولید انواع شمش فولادی مواد اولیه تولید فولاد را در کوره ذوب می کنند و به همراه عناصر دیگری مثل گوگرد ،کربن ،سیلیسیم،نیکل ،کروم و…آلیاژ آن را تنظیم میکنند.در آخر انواع شمش فولادی بدست آمده که اشکال و آلیاژمتفاوتی دارند .
انواع تیرآهن ،لوله ،میلگرد و نبشی و ناودانی را از شمش فولادی می سازند .قیمت شمش فولادی تعیین کننده قیمت محصولات نهایی میباشد.ماده اولیه ای که به کار رفته است ،بر روی کیفیت قطعات اثر گذار است .در این مقاله به معرفی انواع شمش فولادی از جمله بیلت ،بلوم و اسلب و تفاوت هر کدام می پردازیم، در ادامه با ماهمراه باشید .
شمش فولادی انواع متفاوتی دارد که هر کدام شکل ،آلیاز و قیمت متفاوتی دارند .معمولا شمش های فولادی با سطح مقطع به شکل مربع و مستطیل با ابعاد متفاوت و طول های ۲ تا ۱۲ متر تولید میشوند.
شمش فولاد یا همان شمش آهن از مهم ترین و پایه ای ترین محصولات در صنایع فولاد سازی می باشد .شمش های فولاد در ۳ حالت بیلت ،اسلب و بلوم ساخته می شوند که هر کدام برای تولید برخی مقاطع فولادی مناسب هستند .قیمت شمش آهن بسته به عوامل مختلفی همچون : تغییرات نرخ ارز ، هزینه تولید ، هزینه حمل و نقل و مشخصات فنی محصول مشخص میشود.این قیمت ها روزانه در سایت آهن جم بروزرسانی و درج میشوند.
نوع شمش فولادی | شکل ظاهری | ابعاد تقریبی | ترکیب شیمیایی | کاربردها |
---|---|---|---|---|
بیلت (Billet) | مقطع دایرهای یا مربعی | طول: ۶ تا ۱۲ متر | کربن و فولاد کم آلیاژ | تولید میلگرد، سیم و مفتول |
بلوم (Bloom) | مقطع مربعی بزرگتر | طول: ۶ تا ۱۲ متر | فولاد کربنی و کم آلیاژ | ریل، تیرآهن، قوطی و سپری |
اسلب (Slab) | مقطع مستطیلی | عرض: ۰.۶ تا ۱.۵ متر | فولاد کربنی و کم آلیاژ | تولید ورقهای فلزی، لولهها |
اینگات (Ingot) | به شکل بلوک بزرگ | ابعاد مختلف | ترکیبهای مختلف فولادی | ذوب مجدد، ریختهگری |
شارپ (Sharp) | مقطع مربعی یا مستطیلی | طول و عرض متنوع | فولاد آلیاژی بالا | تولید قطعات صنعتی خاص |
بیلت ها با طول بلند تری نسب به بقیه شمش ها تولید میشوند.بیلت با نام هم شمشال شناخته میشود .بیلت سطح مقطع مربعی یا دایره ای شکل دارند و ابعاد آن ها ۱۵ سانتی متر یا کمتر می باشد.بیلت ها از روش ریخته گری مستقیم اکستروژن (بیرون رانی) یا از روش نورد شمش ساخته می شوند.
در ایران طبق استاندارد های روسی بیلت فولاد در گرید های ۵sp و ۳sp تولید می کنند .برای تولید میلگرد از گرید ۵sp استفاده می کنند و برای ساخت تیر آهن و نبشی از گرید ۳sp استفاده می کنند . قیمت این شمش ها بر قیمت تیرآهن و قیمت نبشی تاثیر گذار است .
بلوم به نام شمشه هم شناخته می شود ،بلوم همان بیلت هایی هستند که عرضشان بیش تر از 15 سانتی متر است یا اینکه سطح مقطع آن ها کمتر از ۲۳۰ سانتی متر مربع می باشد .بیلت و بلوم در یک گروه قرار می گیرند .بلوم برای ساختن ریل ،سپری ،ناودانی،قوطی ،تیرآهن و …کاربرد دارد.تولید کنندگان برتر بلوم در کشور ذوب آهن اصفهان ،فولاد خوزستان ،فولاد پارسه و مجتمع فولاد همدان هستند .
با لعکس شمش بیلت و بلوم سطح مقطع شمش اسلب به شکل مستطیل می باشد .اسلب به ضخامت ۲۳۰ میلیمتر با عرض۰.۶ تا ۱.۵ متر است .اسلب ها برای ساخت ورق های فولادی و محصولات ورقی همچون لوله و پروفیل کاربرد دارند.برای محاسبه وزن ورق باید ابعاد و ضخامت ان را بدانیم.
شمش فولادی اینگات ingot به شکل یک بلوک بزرگ فلزی و حجیم تولید میشود .شمش اینگات در مراحل اولیه تولید فولاد بدست می آید و برای ذوب مجدد و ریخته گری قطعات صنعتی استفاده میشود. ترکیب شیمیایی آن بسته به نیاز می تواند فولاد ساده یا آلیاژی باشد .معمولا شمش اینگات سطح مقطع به شکل ذوزنقه با ابعاد بزرگ و طول دو متر دارد. به گفته وبسایت satisfactory.fandom.com :
Steel is better than Iron for most purposes
ترجمه : فولاد برای اکثر اهداف بهتر از آهن است
شمش های که با ابعاد ۱۰۰ و ۱۲۵ و ۱۳۰و ۱۵۰و ۱۶۰هستند را بیلت می نامند و به شمش هایی که ابعاد ۲۵۰*۲۵۰ ، ۲۰۰*۲۰۰ و ۱۸۰*۱۸۰دارند بلوم گفته می شود .بلوم یا شمشه از روش ریخته گری یا نورد کاری شمش تولید می کند .یکی از مهم ترین تفاوت هایی که بین شمش بیلت و بلوم است ،تفاوت در شکل ظاهر آن ها است .
دیگر تفاوتی که شمش و بلوم باهم دارند،این است که این دو محصول از لحاظ ابعاد باهم متفاوت هستند .برای تولید بلوم از فرایند ریخته گری یا نورد کاری اندازه ی شمش ها را تغییر می دهند .دیگر تفاوت بیلت با بلوم طول آنهاست، که طول بلوم از شمش بیشتر می باشد و تا ۱۲متر هم می رسد. .همین ویژگی بلوم برای تولید کردن محصول های چون تیرآهن کاربرد دارد.
بیلت ها مانند بلوم ها طول زیادی نسبت به شمش اینگات دارند .سطح شکل مقطع این محصول با شمش متفاوت است .سطح مقطع بیلت ها به شکل مستطیلی یا دایره ای شکل است که برای تولید میلگرد و تیرآهن مناسب تر می باشند .
سطح مقطع ذوزنقه ای شکل شمش اینگات با نورد کاری یا ریخته گری به شکل مستطیل در اسلب تبدیل می شود و طول محصول نهایی تاحدود ۶ یا ۱۲ متر افزایش می یابد .برای تولید ورق ها و لوله های بدون درز این ویژگی مناسب می باشد.به لوله بدون درز لوله مانیسمان هم گفته میشود .برای آشنایی با این لوله مقاله لوله مانیسمان چیست را مطالعه کنید.
روش تولید شمش از مواد معدنی با تولید آن از انواع ضایعات آهن کمی متفاوت است .وقتی که سنگ آهن را از معادن استخراج می کنند برای خالص کردن آن را به مجموعه های آهن اسفنجی میفرستند .وقتی که با دمای بالا سنگ آهن را ذوب می کنند آهن و فولاد خام را استخراج می کند و بعد آن را به شکل شمش بلوم و دیگر شمش ها در می آورند و به کارخانه های فولاد ارسال می کنند .
برای این کار چند روش وجود دارد ،که ما به روش هایی که بیشتر مورد استفاده هستند اشاره خواهیم کرد :
بیش تر از ۹۰% سنگ آهنی که در جهان استخراج می کنند در کوره های بلند مورد استفاده قرار می گیرد . وقتی سنگ آهن از قبل پخته شد و کلوخه شد با کک و آهک درون کوره های بلند میریزند و آهن خام یا چدن بدست می آید . بعد آهن خام را در کانورتر به فولاد مذاب تبدیل می کنند .سپس ناخالصی های فولاد کربن را به وسیله اکسیژن جدا کرده تا فولاد خام به وجود آید .
فولاد مذاب بعداز اینکه ناخالصی ها جدا شدند به وسیله پاتیل های حمل مذاب به واحد ریخته گری انتقال داده می شود.بعد از اینکه مواد مذاب را در واحد ریخته گری بردند، آنها را داخل قالب های شمش می ریزند و روی آنها غلتکی قرار می دهند و در نهایت روی آنها آب می پاشند تا خنک و سرد شوند .بعداز اینکه سرد و خنک شدند شمش فولادی را به اندازه های دلخواه برش میدهند .
قیمت روز محصولات فولادی را در صفحات قیمت میلگرد ، قیمت تیرآهن زنبوری ، قیمت تیرآهن و قیمت خاموت مشاهده کنید .
به روش
وقتی میخوایم بهترین نوع شمش فولادی رو برای ریختهگری انتخاب کنیم، کدوم نوع از انواع شمش فولادی بیشترین تطابق با استانداردهای صنعتی رو داره؟ خیلی جاها دیدم هر کارخانه یه نوع خاص رو پیشنهاد میده
آهن جم
انتخاب دقیق بستگی به نیاز پروژه و نوع محصول نهایی داره.
vahid
انواع شمش فولادی چه تفاوتهایی در فرآیند تولید دارن؟ مثلاً شمشهای تختال چطور ساخته میشن و چه مزایایی نسبت به شمشهای بلوم دارن؟
آهن جم
تختال ظرافت و یکنواختی بیشتری داره و برای محصولات ورق استفاده میشه
بلوم برای قطعات ضخیم و ساخت اسکلت استفاده میشه.
گوهری
یه موضوع مهم که خیلیها بهش توجه نمیکنن اینه که انواع شمش فولادی از نظر ترکیب شیمیایی و ساختار داخلی با هم فرق دارن و همین باعث میشه بعضیها برای شرایط خاص مثل حرارت بالا یا بار مکانیکی بهتر باشن نوع شمش را باید کاملا متناسب با محصولی که میخاید تولید کنید بخرید نه که برید شمش بخرید بعد بگید من میخام باهاش چی بزنم بعد میبنید این اصلا برای اون کار نیست