×
آهن جم
0
ورود و عضویت

طراحی راه پله ساختمان و ابعاد راه پله

زمان مطالعه : 19 دقیقه
طراحی راه پله ساختمان

طراحی راه پله ساختمان مسکونی به صورت اصولی اهمیت زیادی دارد زیرا یکی از عناصر مهم و کاربردی در ساختمان راه پله می باشد .راه پله جزء جدایی ناپذیر در ساختمان های (اداری ،تجاری ،مسکونی )است .در حال حاضر اکثر ساختمان ها دارای آسانسور می باشند ولی هنوز هم ساختمان های وجود دارند که آسانسور ندارند و همه ی طبقات از راه پله استفاده می کنند .در طبقه های اول ساختمان بعضی از افراد از راه پله استفاده می کنند و همین طور برای حمل وسایل سنگین که حمل آنها با آسانسور ممنوع است از راه پله استفاده می شود .

شاید به نظرتان  طراحی راه پله ساختمان مسکونی راحت به نظر برسد و در واقع طراحی راه پله باید اصولی و طبق نقشه مهندس سازه و توسط نیروی کارمتخصص انجام شود .راه پله باید در جایی قرار بگیرد که کم ترین پرتی را در فضا ایجاد کند و همین طور ساکنان به آن دسترسی آسان داشته باشند .ما قصد داریم در این مقاله به انواع راه پله ،ضوابط طراحی راه پله ،نحوه اجرا ،مصالح به کار رفته در ساخت راه پله و … بپردازیم. از شما دعوت می کنم تا انتهای مقاله ما را دنبال کنید .

یکی از اجزای مهم و کاربردی ساختمان است .را ه پله طبقات مختلف را به یکدیگر مرتبط می کند. یک راه ارتباطی برای دسترسی به طبقات بالایی است که انسان با انرژی خود مسیر آن ها را طی می کند. در طراحی راه پله باید ایمنی افراد تامین شود. راه پله باید حتماً نرده با ارتفاع مناسب داشته باشد و ایمنی آن برای افراد ناتوان یا کودکان تامین گردد .

راه پله معمولا از ترکیب فولاد از جمله تیرآهن و میلگرد و بتن اجرا میشود و بعد ظاهر آن طبق سلیقه با سنگ یا سایر مصالح قابل استفاده ساخته میشود.قیمت آهن آلات از جمله قیمت تیرآهن و قیمت میلگرد در هزینه ساخت راه پله تاثیر گذار است.

راه پله ها معمولاً از قسمت های فرعی و قسمت های اصلی تشکیل شده اند که عبارت اند از:

اجزای اصلی : پله ،سطح شیب دار ،پاگرد

پله : پله وسیله ای است که بین طبقات ارتباط برقرار می کند و افراد با استفاده از آن در ساختمان جابه جا می شوند .

سطح شیب دار: سطحی که پله روی آن طراحی می شود که پایه یا شاسی راه پله می باشد .

پاگرد : قسمتی است که مابین پله ها طراحی می شود که می توان با استفاده از آن استراحت کرد و مسیر را تغیر داد .

اجزای فرعی : خیز پله ،آب چکان ،نرده

خیزپله : به شیبی که از پایین پله به سمت بالای پله است خیز پله گفته می شود .

آب چکان : شیار های در کنار پله ها طراحی می شوند که به آن ها آب چکان گفته می شود .برای خروج آب طراحی می شوند .

نرده : دورتا دور پله نرده قرارمی گیرد تا افراد برای تردد امنیت داشته باشند که معمولاً جنس آن ها فلزی و چوبی است و باید ارتفاع و فاصله نرده ها طبق مقرارت ساختمان سازی باشد .

انواع راه پله ساختمان

همان طور که قبلاً گفتیم پله یک مسیر ارتباطی است که فضاهایی که با هم اختلاف سطح دارند را به یکدیگر ارتباط می دهد .پله ها هرکدام جهتی دارند و در نقشه ساختمان محل احداث آنها و ویژگی هایشان با علائمی مشخص شده است.به گفته فرادرس :

به منظور نمایش جهت پله‌ها در پلان کف‌سازی، از یک فلش استفاده می‌شود. نمایش محل برخورد پله‌ها یا دیگر بازکننده‌‌ها به سقف، با استفاده از خط‌چین انجام می‌گیرد.

راه پله ها در ساختمان از لحاظ شکل ظاهری ،جنس مصالح مورد استفاده و نوع کاربری به سه دسته تقسیم می شوند .در ادامه همراه ما باشید تا هریک را شرح دهیم .

پله ها از نظر طراحی و شکل ظاهری

پله های مورد استفاده در ساختمان از لحاظ طراحی به دو گروه تقسیم می شوند.

پله های مستقیم : یکی از رایج ترین نوع راه پله ها از نوع مستقیم است .طراحی راه پله های مستقیم بدون هیج پیچشی طراحی می شوند .این نوع پله ها طول زیاد تری نسبت به دیگر پله ها دارند .پله مستقیم در مکان های که کمبود جا ندارند استفاده می شود .پله های مستقیم شکلی مستطیلی دارند که عرض کف آنها در اکثر موارد 30 سانتی متر است .پله های مستقیم به انواعی تقسیم می شوند که عبارت اند از :

  • پله مستقیم یک طرفه: پله های هستند که طول زیادی دارند .این پله ها در مکان های طراحی می شوند که کمبود برای فضای طولی وجود ندارد به دلیل طولانی بودن آن ها در مسیر برای رفع خستگی افراد پاگرد طراحی می شود .
پله مستقیم یک طرفه
  • پله دو طرفه با پاگرد وسط و دو بازو : پله دو طرفه با پارگرد وسط دو بازو از رایج ترین پله هایی است که در ساختمان ها به کارگرفته می شود .در اجرای این راه پله بعد از یک ردیف پله پاگرد طراحی می کنند . بعد از آن ردیف بعدی مانند تصویر زیر طراحی می شود .این نوع پله فضای طولی زیادی را به خود اختصاص نمی دهد و فضای استراحتی برای افراد ایجاد می کند .
پله دو طرفه با پاگرد وسط و دو بازو
  • پله دو طرفه با پاگرد وسط و سه بازو : این نوع پله از دو ردیف پله عرض کم و یک ردیف پله با عرض بیشتر تشکیل شده است .این نوع پله در مکان های عمومی مثل :ادارات ،بیمارستان ،مدارس ،دانشگاه ها که استفاده از آن زیاد است کاربرد دارد. 
پله سه طرفه با رو پاگرد سه بازو
  • پله سه طرفه با دو پاگرد و سه بازو : معمولاً پله های سه طرفه با دو پاگرد و سه بازو در ساختمان هایی که فضای راه پله کم است و ارتفاع نیز زیاد است کاربرد دارد .می توان از فضای ما بین پله های برای طراحی آسانسور استفاده نمود .در ساختمان های مسکونی فضای بین پله را به گلخانه تبدیل می کنند و در ساختمان های  تجاری برای طراحی آسانسور استفاده می شود.
پله سه طرفه با دو بازو
  • پله چهار طرفه : پله های چهار طرفه تنها تفاوتی که با پله های دیگر دارند در یک بازوی اضافه ی آن ها می باشد .طراحی این پله راحت تر و زیبا تر از پله های سه طرفه می باشد .در این نوع پله هم فضایی در وسط قرار دارد که می تواند جهت اجرای آسانسور استفاد شود.
پله چهار طرفه

پله مارپیچ یا مدور : نوع دوم پله های ساختمانی پله های پیچ دار هستند که همان طور که از اسمشان پیداست مارپیچ هستند و و طراحی راه پله و زاویه پیچ آنها بر اساس فضا مشخص می شود .این نوع پله ها انواعی دارند که در ادامه به توضیح هریک می پردازیم :

  • پله با پیچ کامل : این نوع پله در ساختمان های که با کمبود فضا روبه رو هستند کابرد دارد .پله های با پیچ کامل نسبت به دیگر پله ها فضای کمتری احتیاج دارند .معمولاً پله ها دور یک ستون قرار می گیرند و به صورت پیچیده بالا می روند .در مغازه های کوچک ،رستوران ها و… معمولاً بخاطر کمبود فضا از این نوع پله ها استفاده می کنند .
  • پله با پیچ قائم : پله های با پیچ قائم هدفشان استفاده کاربردی از فضا است .در این نوع پله ها پاگرد وجود دارد .در محوطه پاگرد ۲ یا ۳ طراحی می شود که پیچ آنها به صورت قائم می باشد .
  • پله با پیچ تزئینی : پله مارپیچ در برخی موارد برای زیبا سازی فضای داخلی استفاده می شود .پله های با پیچ تزینی از زینتی ترین و زیباترین نوع پله های می باشند .این نوع پله ها عرضشان زیاد است به همین خاطر برای طراحی آنها فضای زیادی لازم است .معمولاً این نوع پله در ساختمان های لوکس و مجلل طراحی می شوند .
راه پله ساختمان دو طبقه _آهن جم

پله ها بر اساس جنس

راه پله ها براساس جنس مصالح و متریال استفاده شده درآن ها به انواعی تقسیم می شوند که عبارت اند از :

  • راه پله چوبی : راه پله چوبی از زیبا ترین راه پله ها می باشد .طراحی راه پله چوبی در سبک روستیک بیشتر است.این نوع پله ها به خاطر جنسشان انرژی گرما بخشی به خانه می دهند ولی این پله ها معایبی دارند. مثل اینکه دربرابر آتش سوزی مقاوم نیستند و در هنگام را رفتن صدا می دهند .عمر کوتاهی دارند و در برابر حشرات (موریانه )مقاومت کافی ندارند .پله های چوبی بیشتر برای زیبا سازی فضای داخلی استفاده می شوند .معمولاً از چوب های راش ،گردو و بلوط برای راه پله استفاده می شود .راه پله چوبی نیاز به نگهداری منظم دارد و باید در برابر آتش و رطوبت و حشرات محافظت شود .
طراحی راه پله در فضای کم
  • راه پله شیشه ای : راه پله های شیشه ای جزء پله های مدرن به حساب می آیند و برای افزایش زیبایی فضای داخلی ساختمان استفاده می شوند .از شیشه های لمینیت شده و حفاظ دار و سخت شده برای راه پله استفاده می شود.راه پله های شیشه ای برای شفافیت در محیط های داخلی و نورپردازی به کارمی روند.

اما این نوع پله کمتر مورد استفاده قرار می گیرد زیرا نیاز به تعمیر و نگهداری و تمیز کاری دارند .این نوع راه پله مناسب فضای های کوچک می باشد .راه پله شیشه ای قیمت بسیار زیادی دارند و علاوه بر آن مقاوم نیستند و در برابر ضربه دچار آسیب می شوند .هنگامی که خیس باشند موجب لغزندگی شده و نصب آن باید حرفه ای انجام شود .

راه پله شیشه ای
  • راه پله سنگی : راه پله سنگی زیبای چندانی به معماری ساختمان می بخشد و جزء لوکس ترین نوع راه پله ها می باشد.یک اصل مهم در طراحی آن ها اتخاب نوع سنگ می باشد .راه پله های سنگی مزیت هایی دارد مثل :
  • زیبایی، تنوع رنگ و طرح
  • مقاومت و استحکام بالا
  • مقاوم در برابر آتش سوزی
  • قابلیت شست وشو

جنس سنگ راه پله های سنگی

راه پله های سنگی جنس های مختلفی دارند که هریک کاربرد و قیمت خاص خود را دارند .راه پله سنگی از رایج ترین نوع راه پله است .تنها معایب آن قیمت بالا،وزن بالا،نصب و اجرای حساس و لغزندگی می باشد .اما به طور کل سنگ نسبت به دیگر مصالح برای اجرای راه پله مناسب تر است .در ادامه هریک راه به مختصر شرح خواهیم داد.

سنگ گرانیت : سنگ گرانیت یکی از مستحکم ترین و مقاوم ترین سنگ برای راه پله است .باید به این نکته توجه کنید که پله های گرانیتی در محیط های که دارای رطوبت هستند مناسب نمی باشد .

سنگ مرمر : سنگ مرمر جزء سنگ های گران قیمت و لوکس به حساب می آید .این نوع سنگ مقاومت ،طول عمربالا و زیبایی خاصی دارد و بیشتر در مکان های لوکس و مجللل استفاده می شود .

  • راه پله فلزی : راه پله های فلزی از صفحات فلزی فشرده تشکیل شده اند و تحمل وزن بالایی دارند .ضد زنگ و قابل شست وشو می باشند ، تنها ایراد  اجرای سخت و ناهماهنگ بودن با اکثر سبک های دکوراسیون را دارد .معمولاً از فلزاتی همچون آهن ،آلومینیوم یا استیل در راه پله استفاده می شود .
  • راه پله های بتنی : راه پله های بتنی را می توان در اشکال مختلف اجرا کرد بتن ماده ای با مقاومت بالاست که می توان آن را به شکل های مورد نظر اجرا کرد .از بتن آرمه ،بتن ساده و پیش ساخته می توان در اجرای راه پله استفاده کرد .این نوع راه پله ها معمولاً در ساختمان های دو طبقه کاربرد دارند .پله های بتنی بیشتر به شکل بیضی ،گردون و پیچ دار ساخته و بیشتر جنبه تزئینی دارند .تنها معایب پله بتنی اجرای زمان بر ،وزن سنگین و ترک خوردگی آنها در صورت اجرای غیر حرفه ای می باشد این نوع پله زیبایی چندانی هم ندارد .

نقشه راه پله ساختمان دو طبقه

نقشه راه پله ساختمان دو طبقه پیچیدگی زیادی ندارد .در اکثر مواقع راه پله ساختمان دو طبقه به صورت دو طرفه اجرا میشود . عرض راه پله ساختمان باید به طور کل در حدود ۹۰ سانتی متر تا ۱.۵ متر باشد .در ساختمان دو طبقه عرض پله ۱ متر معمولا کافی است .ارتفاع هر پله هم باید حدود ۱۷ تا ۱۸ سانتی متر در نظر گرفته شود.

اندازه کف پله یعنی جایی که کف پا قرار میگیرد، باید بین ۳۰ تا ۳۵ سانتی متر باشد .برای تمامی راه پله ها باید نرده محافظ نصب گردد و حداقل ارتفاع ۸۰ سانتی متر داشته باشد . در نقشه راه پله ساختمان دو طبقه که دو طرفه با دو بازو باشد معمولا در هر بازو ۷ یا ۸ پله قرار میگیرد و در بین آنها یک پاگرد تعبیه میشود که محل تغییر جهت پله است.

نقشه راه پله ساختمان دو طبقه

انواع راه پله ساختمان دو طبقه

در ساختمان های دو طبقه انواع مختلفی از راه پله وجود دارد که بسته به فضا کاربرد و سلیقه میتوان از آنها استفاده کرد .انواع راه پله ساختمان دو طبقه عبارتند از :

  • راه پله مستقیم :یک مسیر مستقیم از طبقه اول به دوم
  • راه پله L شکل : شامل یک تغییر جهت ۹۰ درجه در مسیر بالا رفتن
  • راه پله U شکل : شامل دو بخش مستقیم است که با یک پاگرد ۱۸۰ درجه چرخیده اند.
  • راه پله مارپیچ : حول یک محور مرکزی پیچیده میشود.
نوع راه‌پله ویژگی‌ها مزایا معایب
راه‌پله مستقیم مسیر مستقیم از طبقه اول به دوم بدون تغییر جهت طراحی ساده، اجرای آسان، مناسب برای فضاهای کوچک نیاز به فضای طولانی، ظاهر ساده‌تر
راه‌پله L شکل دارای تغییر جهت ۹۰ درجه؛ معمولاً در گوشه‌ها استفاده می‌شود فضای کمتر، ایمنی بیشتر در برابر سقوط ساخت پیچیده‌تر، نیاز به برنامه‌ریزی
راه‌پله U شکل دو بخش مستقیم با پاگرد ۱۸۰ درجه اشغال فضای کمتر نسبت به مستقیم، مناسب برای فضاهای محدود ساختار پیچیده‌تر، هزینه بالاتر
راه‌پله مارپیچ پیچش حول محور مرکزی به شکل دایره‌ای اشغال فضای کم، ظاهر زیبا و خاص عرض کوچک‌تر، سختی در عبور و مرور
راه‌پله منحنی مسیر منحنی و نرم؛ اغلب در ورودی‌ها استفاده می‌شود ظاهر لوکس، فضای کمتر نسبت به مستقیم اجرای پیچیده، هزینه بالا
راه‌پله دایره‌ای یا بیضی شبیه به مارپیچ اما به شکل دایره یا بیضی زیبایی بصری، نیاز به فضای نسبتاً کمتر گران‌قیمت، اجرای پیچیده
راه‌پله شناور بدون نرده مرکزی، نصب کناری یا با سازه‌های مخفی ظاهر مینیمال و مدرن، احساس باز بودن فضا هزینه بالا، نیاز به مهندسی دقیق

طراحی راه پله ساختمان بر اساس کاربری

پله ها براساس ویژگی های خود نوع های مختلفی دارند یکی از دسته بندی آن ها مربوط به کاربری آنها می باشد .هر ساختمان و مکانی پله مخصوص به خود را دارد .در ادامه همراه ما باشید تا با پله هایی با کاربری متفاوت آشنا شوید :

طراحی راه پله ساختمان مسکونی

یکی از رایج ترین نوع پله های مورد استفاده پله با کاربری مسکونی می باشد .معمولاً این نوع پله ها در ورودی ساختمان و خانه می سازند .محل راه پله باید طوری باشد که ابعاد پارکینگ و چینش استاندارد محل پارک را بهم نزند .

کار اصلی آن ها اتصال دو طبقه به یکدیگر است .پله های مسکونی از جنس بتنی می باشند به دلیل اینکه باید وزن معمولی را تحمل کنند.

پله فرار یا پله اضطراری : تا به حال در پشت ساختمان ها پله های زیکزاکی را مشاهده کرده اید. این پله ها همان پله های فرار هستند که برای خروج افراد در مواقع خطر (آتش سوزی،زلزله ) از آن ها استفاده می کنند .معمولاً جنس راه پله های فرار از فلز است تا وزن سبک تری داشته باشند .فقط ساختمان های اداری و تجاری به پله های فرار احتیاج ندارند بلکه همه ی ساختمان های بزرگ باید دارای پله های فرار باشند .

راه پله هتل : یکی دیگر از پله ها با کاربری متفاوت پله هتل ها می باشد .این نوع پله بیشتر نمای زیبا و تجملی دارند .پاگرد پله هتل ها بزرگ می باشد که جلوه ی زیبایی به هتل می دهد .

راه پله بیمارستان : بیمارستان یک ساختمان حساس در هر شهر و منطقه ای می باشد .در بیمارستان همه چیز باید اصولی و طبق استاندارد ساخته شود تا مشکلی برای خدمت رسانی به بیماران به وجود نیاید .برای مثال پله های تجملی و پله های تنگ و فلزی اصلاً مناسب بیمارستان نمی باشد .باید پله ها طوری طراحی و ساخته شوند که عبور و مرور راحت انجام شود و ازدحام صورت نگیرد .امکان عبور تخت و برانکارد فراهم باشد .ارتفاع پله های بیمارستان حداکثر ۱۵ سانتی متر باشد و بعد از هر ۸ پله یک پاگرد طراحی و ساخته شود .

ضوابط ساخت  راه پله

طراحی راه پله ساختمان مسکونی شاید از راحت ترین و ساده ترین مراحل به نظر برسد ولی در واقیعت این طور نیست. یکی از مهم ترین مراحل ساخت ساختمان به حساب می آید که باید توسط افراد متخصص و کاربلد انجام شود. یک سری ضوابط را در ساخت راه پله باید در نظر گرفت و اجرایشوند که عدم رعایت هریک باعث می شود پایان کار ساختمان صادر نشود و یا برای صدور جریمه سنگین تعیین گردد .

مهم ترین ضوابط عبارت اند از :

  1. تعداد پله : تعداد پله ها بستگی به ارتفاع بین دو سطح دارد .هرچه ارتفاع بیش تر باشد تعداد پله ها افزایش پیدا می کند و بالعکس ،اگر برای ارتفاع معینی از پله های بیشتری استفاده شود ارتفاع استاندارد پله ها کمتر می شود .در ساختمان های مسکونی تعداد پله های هر طبقه بین ۱۶ تا ۲۰ عدد می باشد .
  2. کف پله : به جایی که پا روی آن قرار گیرد کف پله می گویند .تعداد کف پله ها یک عدد کمتر است .به دلیل اینکه آخرین پله با کف سطحی که پله روی آن به اتمام می رسد یکی می شود .اندازه ی کف پله از ۲۲ تا ۴۰ سانتی متر محاسبه می شود .اگر کمتر از این مقدار محاسبه شود باعث سقوط افراد می شود .در مکان های عمومی برای کف پوش پله از گریتینگ استفاده میشود.
  3. ارتفاع پله : فاصله عمودی کف  دو پله پی در پی ارتفاع پله می باشد .در ساختمان های متفاوت با توجه به نوع کاربری ارتفاع پله متفاوت است .اندازه ارتفاع پله ها از ۱۲ تا ۲۰ سانتی متر با توجه به نوع کاربری ساختمان تعیین می شود .
  4. شیب یا زاویه پله : یکی از عوامل اساسی اجرای راه پله شیب راه پله است .هرچه ارتفاع پله ها کمتر و کف پله زیاد تر باشد شیب پله ها کمتر می باشد و همین طور هر چه ارتفاع پله بیشتر و کف پله ی آن کمتر باشد شیب پله ها زیاد تر می شود .درساختمان های مسکونی شیب مناسب  ۳۰ درجه می باشد .برای ساخت سطح شیبدار باید از کروم بندی استفاده شود.
  5. طول پله : طول پله به طول افقی یک ردیف پله گفته می شود .
  6. گونه پله : به سطح های کناری راه پله گونه راه پله گفته می شود .
  7. عرض راه پله : به فاصله ای که بین گونه های پله وجود دارد عرض پله گفته می شود .عرض راه پله ها طبق کاربری سازه و تعداد استفاده کنندگان از آن مشخص می شود .عرض پله ای مسکونی از ۱۰۰ تا ۱۵۰ سانتی متر مناسب می باشد .عرض پله های زیر زمین و پله های که کمتر از آن ها استفاده می شود از ۹۰ تا ۱۰۰ سانتی متر مناسب است .حداقل عرض پله در ساختمان های مسکونی ۸۰ سانتی متر می باشد .عرض پله برای رفت وآمد دو نفر ۱.۱۰ تا ۱.۲۵ متر و برای رفت و آمد سه نفر ۱.۸۷ متر نیاز است .
  8. حجم پله : زیر پله یک ضخامتی وجود دارد که به آن حجم پله گفته می شود .در ساختمان های متفاومت حجم پله نسبت به نیروی های وارد شده به تیرآهن پله متفاوت می باشد .
  9. بازو پله : بازو پله به پله های پی در پی بین دو اختلاف سطح گفته می شود .معمولاً یک بازو حداقل از ۲ پله پی در پی ساخته می شود که یک پاگرد وسط آنها قرار گرفته است .
  10. پاگرد پله : پاگرد پله محلی است که برای گردش و تغیر مسیر و استراحت افراد ما بین پله های طراحی می شود .عرض پاگرد با عرض پله برابر می باشد .
طراحی راه پله ساختمان مسکونی
۴.۸/۵ - (۲۳ امتیاز)

نظرات

سوال یا نظر شما

شما میتوانید نظر یا سوال خود را برای کامنت کنید.

برای درخواست مشاوره اطلاعات خود را وارد کنید.

×
ورود | ثبت‌نام
لطفا شماره موبایل(اعداد انگلیسی) یا ایمیل خود را وارد کنید
ورود شما به معنای پذیرش شرایط و قوانین آهن جم می باشد